“Onder renners ging een flauwe mop rond. ‘Op de universiteit van Leuven hebben ze een test gedaan. Ze hebben vanaf de bovenste etage een fietshelm en een petje naar beneden gegooid. Het petje was nog heel...’ Zo werd er jaren geleden over de fietshelm gesproken.  

Ik begon als veertienjarige met professioneel fietsen als veldrijder en wegwielrenner. Destijds gold er in Nederland een helmplicht tijdens wedstrijden en op trainingen bij de wielerclub, maar als ik zelf ging rijden, was het niet verplicht en droeg ik geen helm. Waarom niet? Omdat niemand dat deed. In landen zoals Engeland en Spanje mocht je zelfs nog heel lang koersen met een petje. Er was de dood van een renner voor nodig (Andrei Kivilev in Parijs-Nice, 2003, red.) voor de Internationale Wielerunie de helmplicht invoerde. Nu is de fietshelm niet meer weg te denken uit de fietssport.” 
 

En toen ging het mis

“Ik herinner me een rit uit de Ronde van Denemarken. Voor in het peloton was een pelotonsprint. Daar zijn toen heel veel renners gevallen. Zonder helm. Het was vreselijk: bloedende hoofden, bloed uit de oren. ‘Dit is echt heel slecht’, dacht ik toen ik voorbij reed. Gelukkig zag ik later in het hotel de jongens van de val binnendruppelen. Iedereen had het overleefd, maar het had zeker anders af kunnen lopen. Ik ben best vaak gevallen, maar nooit op mijn hoofd. Een keer vloog ik bij een wedstrijd in Spanje uit de bocht. Achteraf had dat ook heel anders kunnen aflopen.” 
 

Voorstander van de fietshelm

“In 2009 sloot ik mijn professionele carrière af. Nog altijd fiets ik regelmatig, maar wel altijd met een helm. Als ik nu zonder helm ga fietsen, heb ik het gevoel dat ik iets ben vergeten. Toen ik kinderen kreeg, - inmiddels zijn ze 18 en 20 - nam ik mij voor om hen vanaf dag 1 verplicht met een helm te laten fietsen, maar het is me niet gelukt. Het is nog altijd niet geaccepteerd om met fietshelm op school aan te komen.  

Tegenwoordig combineer ik mijn werk als ploegleider met het werken in een fietswinkel in Sint-Michielsgestel. Ik merk dat we in de winkel ook steeds meer vraag krijgen naar een helm. Ze vragen om een helm voor de langere fietstochten. Dan denk ik: ‘Je moet hem ook opzetten als je even boodschappen gaat doen’. De fietsen worden allemaal sneller, de fietspaden worden drukker en ingewikkelder met rotondes, viaducten en verkeersdrempels en mensen zijn veel afgeleid in het verkeer door hun telefoon. Toch hoor ik nog vaak dat mensen wachten met het dragen van een helm tot de overheid het verplicht. Er komt een moment dat de fietshelm standaard bij een fiets gaat horen, net als inmiddels bij het skiën. De helmen van nu zijn beter, ze ventileren de warmte, zijn lichter en hebben een groter draagcomfort. Ik hoop dat we het met z’n allen veel meer normaal gaan vinden.” 
 

Zet 'm op

Fietsers vormen de grootste groep verkeersslachtoffers in Nederland. Onderzoek toont aan dat een fietshelm de kans op ernstig hoofdletsel bij een ongeluk met 60% vermindert. Als iedereen een fietshelm zou dragen, zijn er naar schatting 85 fietsdoden en 2.500 ernstige verkeersgewonden minder per jaar. Daarom is 16 april uitgeroepen tot de Dag van de Fietshelm en proberen we met de campagne ‘Zet ’m op’ het dragen van een fietshelm te stimuleren. Nog een tip van Richard: “Zorg dat je helm lekker zit, want als hij niet lekker zit, ga je hem niet dragen. En laat je adviseren, zodat je helm goed aansluit en zowel je voor- als je achterhoofd goed beschermd is en hij niet afvliegt als je een smak maakt.” 
 

Helm met korting

De meeste verkeersdoden in Nederland zijn fietsers. In 2024 kwamen 246 fietsers om het leven in het verkeer. Het gebruik van een fietshelm vermindert de kans op hersenletsel met een derde. Toch draagt maar 2 procent van de fietsers een helm. Om het gebruik van de fietshelm te stimuleren krijgen alle 55-plussers in Brabant tot 1 oktober 2025 €20 korting op een fietshelm bij deelnemende fietsenwinkels (zolang de voorraad strekt). Kijk voor meer informatie op brabantfietshelm.nl. 
 

Vertel het door

Heb je een vergelijkbare uitdaging in jouw regio? Gebruik het verhaal van Richard Groenendaal ter inspiratie om de juiste oplossing te vinden of actie te ondernemen. Behoefte aan meer inspiratie? Bekijk hier de andere verhalen van de weg.